فصل دوم پايان نامه ارشد نقش استرس در بروز بيماري ها
4 - 2 - 2 - استرس ادراک شده
امروزه ، استرس جزئي از زندگي روزمره و عادي آدمي است . پيشرفت تمدن امروز و صنعتي شدن ، افزايش بي روية جمعيت ، دگرگوني روابط اجتماعي ، فشارهاي جسمي و رواني ناشي از زندگي در شهرهاي بزرگ ، آلودگي و سر و صدا و تأثير آن بر رفتار انسان منجر به تشديد استرس شده است . شهرنشيني دگرگوني هاي زيادي را در روابط اجتماعي ايجاد كرد ه و سبب فروپاشي بسياري از سنت هاي اجتماعي كه موجب حمايت و پشتيباني افراد از يكديگر مي شد ، شده است . بر اين اساس ، ارزيابي فرد از استرس و نحوة برخورد و رويارويي با آن اهميت بسياري دارد . معمولاً استرس زماني مضر خواهد بود كه فرد آن را برا ي زندگي خود خطرنا ك و تهديدكننده تلقي كند و در عين حال منابع مختلف رويارويي با آن را در اختيار نداشته باشد . پژوهش ها نشان داده اند ، به كارگيري راهبردهاي مقابله اي مؤثر نقش مهمي در كاهش استرس دارد ( نقل از خدایاری فرد و پرند ، 1385 ).
اصطلاح استرس از زبان انگليسي گرفته شده و معادل دقيق آن در فارسي كلمة " فشار " است ، البته معناي وسيع و طيف گستردة آن را نمي رساند ( شاملو ، 1375 ) اين اصطلاح تقريباً از قرن پانزدهم در زبا ن انگليسي مورد استفاده قرار گرفت . در اين زبان كلمة استرس به معناي فشار يا كشش فيزيكي به كار مي رفت . تا قرن هفدهم كاربرد آ ن در حوزه هاي مهندسي معماري تعميم يافت و از آ ن پس اين كلمه در مفهو م سختي و فلاكت در مورد انسا ن نيز مورد استفاد ه قرار گرفت . به عبارت ديگر ، فشار وارد بر فرد جانشين فشار وارد بر شي شده بود . در اوايل قرن بيستم بعضي از پژوهشگران استرس را در ارتباط با اختلالا ت روان تني مطرح كردند . سپس در سال 1930 سليه تمايز بين علت اختلالات بدني و آثار آ ن را مطرح كرد . او علل يا محرك هاي خارجي را عامل استرس و حالت عدم تعادل بدن را استرس ناميد ( شفر ، 1982 ).
سليه ( 1950 ) تعريف كاملاً نويني براي استرس ارائه داد . وي با تأكيد بر سيستم غدد درون ريز اظهار داشت كه در ارگانيسم هر عامل يا محركي مي تواند تغييرات حفاظتي و سازگاركننده اي به وجود آورد . به نظر او هر محرك تنش زا ، اگر فشار كافي داشته باشد ، ممكن است به ايجاد واكنشي كه او آن را سندرم سازگاري كلي ناميد ، منجر شود .
سليه به هنگام طرح تاريخي اين موضوع چنين مي گويد : استرس عبارت است از مجموعه واكنش هاي غيراختصاصي كه تحت تأثير محرك هاي گوناگون در ارگانيسم ايجاد مي شود . استرس ازنظر ماهيت اختصاصي است ، اما منشأ غيراختصاصي دارد . اختصاصي بودن ماهيت آن يعني اينكه داراي تغييرات كليشه اي يكسان و ويژه اي است كه مهم ترين آنها عبارتند از : واكنش غدة قشري فوق
